زکات در لغت به معنای رشد و پاکیزگی است. آری دلسوزی برای محرومین و کمک به آنها سبب رشد معنوی انسان و پاک شدن روح از بخل و حرص و تکاثر است.
زکات در اصطلاح فقهی، به معنای پرداخت مقدار معیّنی از مال به محرومان و نیازمندان است.
زکات در قرآن، هم به معنای لغوی آمده است، چنانکه خداوند میفرماید: ما به حضرت یحیی از ناحیهی خود رحمت و پاکی بخشیدیم و او فردی پرهیزکار بود. «حَناناً مِنْ لَدُنَّا وَ زَکاةً وَ کانَ تَقِيّاً»[1] و هم به معنای اصطلاحی آمده که البتّه معنای عامی دارد و به کمکهای واجب و مستحب هر دو گفته میشود.
[1]. سورهی مریم، آیهی ۱۳.
[2]. سورهی بقره، آیهی ۲۴۵.
[3]. نهج البلاغه، خطبهی ۱۸۳.
[4]. سورهی نحل، آیهی ۴۰.
[5]. سورهی نحل، آیهی ۴۰.
[6]. سورهی واقعه، آیهی ۶۴.
[7]. سورهی توبه، آیهی ۱۰۴.
[8]. سورهی قصص، آیهی ۸۱.
[9]. سورهی قصص، آیهی ۷۸.
[10]. سورهی قلم، آیهی ۲۰.
[11]. وافی، ج۱۰، ص ۳۳.
[12]. سورهی بقره، آیهی ۲۶۸.
[13]. سورهی توبه، آیهی ۳۸.
[14]. سورهی همزه، آیهی ۲ – ۳.
[15]. سورهی کوثر، آیهی ۱-۲.
[16]. سورهی توبه، آیهی ۱۰۳.
[17]. سورهی مدّثر، آیهی ۴۴.
[18]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۲۴۳.
[19]. سورهی آل عمران، آیهی ۱۸۰.
[20]. سورهی نحل، آیهی ۹۶.
[21]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۲۵.
[22]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۸.
[23]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۸.
[24]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۸.
[25]. «من منع قیراطاً من الزکاة فلیس بمؤمن و لا مسلم». جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۸.
[26]. مستدرکالوسائل، ج ۱، ص ۵۰۸.
[27]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۴۳.
[28]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۷.
[29]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۴۴.
[30] . بحار، ج ۹۶، ص ۲۹.
[31]. «و ویل للمشرکین الذین لایؤتون الزّکاة و هم بالاخرة هم کافرون». سورهی فصّلت، آیهی ۷.
[32]. مبسوط شیخ طوسی، ج ۱، ص ۱۹۰.
[33]. تفسیر نمونه، ج ۸، ص ۱۱.
[34]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۶۳.
[35]. وافی، ج ۱۰، ص ۴۴.
[36]. وافی، ج ۱۰، ص ۴۴.
[37]. وافی، ج ۱۰، ص ۴۰.
[38]. سورهی آل عمران، آیهی ۱۸۰.
[39]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۹.
[40]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۴۶.
[41]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۵۳.
[42]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۴۵.
[43]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۳.
[44]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۲.
[45]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۲.
[46]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۳.
[47]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۳۴.
[48]. جامع الأحادیث، ج۹، ص ۶۸۴.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محسن قرائتی